Teren podmokły lub trwale zalany wodą w wyniku utrudnionego odpływu wód powierzchniowych (często położony niżej w stosunku do otoczenia). Na bagnach rosną rośliny lubiące wilgoć i wodę (np. mchy, trawy); tworzy […]
BIORÓŻNORODNOŚĆ
BIO to inaczej życie, a RÓŻNORODNOŚĆ oznacza, że na tym samym obszarze występują różne organizmy żywe: roślinne i zwierzęce. Wybierają one ten sam obszar, np. ze względu na panujący klimat, podłoże lub obecność […]
DELTA
Rodzaj ujścia rzeki do morza lub jeziora. W delcie rzeka, szukając drogi odpływu, rozgałęzia się na wiele ramion. Występują tu żyzne gleby, bo przed samym ujściem rzeka nanosi różnorodny materiał (skalny […]
DEPRESJA
Obszar lądu leżący poniżej poziomu morza. W Polsce występuje na Pomorzu, na Żuławach Wiślanych.
DOLINA RZECZNA
Teren ukształtowany przez rzekę, o wklęsłym i wydłużonym kształcie oraz wyraźnie wykształconym dnie. Dolina zazwyczaj otoczona jest wzgórzami.
EKOSYSTEM
Całość, jaką tworzy zespół współzależnych od siebie organizmów roślinnych i zwierzęcych oraz przestrzeń, w której organizmy te żyją i wchodzą we wzajemne związki
FAKTURA
Cecha powierzchni, czyli to, jaki jest dany przedmiot w dotyku
Fale
Powierzchnia morza rzadko jest gładka, jak lustro. Wiejące nad nią wiatry powodują wznoszenie się i opadanie fal. Ich wielkość zależy od siły wiatru i odległości, na której wieje. Falowanie odgrywa ważną […]
FORMA
W architekturze i sztuce forma decyduje o kształcie, czyli układzie wszystkich elementów tworzących dzieło lub budynek. Podstawowymi cechami formy są ciężar, wielkość oraz kierunek. Forma budynku wynika zazwyczaj z funkcji, jaką […]
GLEBA
Powierzchnia ziemi, podłoże, teren; wierzchnia warstwa ziemi.
GÓRY
Rodzaj rzeźby terenu o wysokich formach. Góry powstały na skutek działań lądolodów i wietrzenia oraz innych procesów górotwórczych. Góry to miejsca wysokości względnej powyżej 700 m nad poziomem morza. W Polsce do gór […]
HORYZONT
Linia, wzdłuż której powierzchnia Ziemi lub wody zdaje się stykać ze sklepieniem niebieskim
JEZIORO
Wypełnione wodą śródlądowe, naturalne zagłębienie w powierzchni Ziemi. W Polsce najwięcej jezior to pozostałości po zlodowaceniach oraz jeziora przybrzeżne, które powstały na skutek odcięcia zatoki od morza przez mierzeję.
KLIF
Wysoka i stroma forma brzegu morskiego zbudowana z materiału skalnego, powstała w skutek podmywania brzegu przez fale. Może to być również stromy, piaszczysty stok bezpośrednio dochodzącego do morza.
KOMPOZYCJA
Zestawienie kolorów, kształtów, proporcji i faktur elementów w taki sposób, aby tworzyły harmonijną całość Podstawą kompozycji jest prosty schemat porządkujący wszystkie jej elementy, np. osiowość, rytm, symetria, zasada […]
KORYTARZ EKOLOGICZNY
Pas roślinności, w którym żyją, chronią się i przemieszczają zwierzęta. Korytarzami ekologicznymi są najczęściej doliny rzek, lasy, łąki. Zagrożeniem dla tych obszarów jest działalność człowieka, który np. przecinając korytarz drogą, linią […]
KRAJOBRAZ
Ogólny wygląd powierzchni Ziemi, uwzględniający jej ukształtowanie oraz pokrycie terenu. Jest wiele typów krajobrazu. Najbardziej ogólny podział uwzględnia: krajobrazy NATURALNE (częściowo zmienione działalnością człowieka) i ANTROPOGENICZNE (kulturowe, […]
KRAJOBRAZ NATURALNY
KRAJOBRAZ NATURALNY/NIEZURBANIZOWANY -inaczej ŚRODOWISKO NATURALNY – krajobraz, w którym obecność i działalność człowieka jest prawie niezauważalna, nie ma w nim zabudowy, ani innych elementów zagospodarowania terenu (charakterystycznych dla krajobrazów przekształconych – […]
LAS
Ekosystem, w którym dominują drzewa. W naszej strefie klimatu umiarkowanego wyróżnić możemy lasy iglaste, liściaste oraz mieszane.
LINIA BRZEGOWA
Naturalnie ukształtowana linia styku wód morza, jeziora lub rzeki z lądem. Jej przebieg może się zmieniać w zależności od wahań poziomu wody w zbiorniku.
ŁAD PRZESTRZENNY
Sposób harmonijnego (takiego gdzie wszystkie elementy współgrają ze sobą) kształtowania przestrzeni, który uwzględnia dzisiejsze i przyszłe potrzeby: społeczne – czyli to czego potrzebują ludzie zamieszkujący daną przestrzeń gospodarcze – […]
ŁĄKA
Trawiasty ekosystem lądowy, na obszarze którego znajdziemy rośliny zielne, zwierzęta i liczne mikroorganizmy glebowe. Wykorzystywany głównie w rolnictwie, np. jako pastwisko dla zwierząt hodowlanych
MAPA
Rysunek Ziemi lub jej określonej części, wykonany w dużym pomniejszeniu i przy zastosowaniu umownych znaków i kolorów. Mapa pomaga w lepszej orientacji w danej przestrzeni, często pomaga dotrzeć do celu w nieznanym […]
MIERZEJA
Piaszczysty wał usypany przez fale i prądy morskie; który stopniowo staje się coraz większy rozdzielając morze. Wydzielony w ten sposób zbiornik wodny nazywany jest zatoką lub po całkowitym „odcięciu” połączenia […]
MORZE
Przyległa do lądu część oceanu wyodrębniona z jego otwartych wód przez wysunięte fragmenty, np. półwyspy, wyspy, bądź podwodne grzbiety górskie.
NIZINA
Rozległy, na ogół płaski (choć może być lekko pofałdowany) obszar o wysokości poniżej 300 m nad poziomem morza. W Polsce, ze względu na niezbyt urozmaiconą rzeźbę terenu, do nizin zalicza się obszary […]
OCHRONA PRZYRODY/KRAJOBRAZU
Całokształt wiedzy i działań, a także ruch społeczny mający na celu zachowanie, właściwe wykorzystanie i odnawianie zasobów przyrody i jej składników. Jej celem jest m.in. zachowanie różnorodności biologicznej, zapewnienie ciągłości istnienia […]
PANORAMA
Rozległy widok na wieloplanową przestrzeń. PUNKT WIDOKOWY – wyznaczone miejsce, często na wzniesieniu lub specjalnie zaprojektowana budowla, z których roztacza się widok na określone fragmenty miasta lub innego typu krajobrazy. […]
PLAŻA
Niska forma wybrzeża; płaska, piaszczysta (rzadziej żwirowa) powierzchnia rozciągająca się wzdłuż linii brzegowej morza lub jeziora.
POKRYCIE TERENU
Różnorodne elementy trwale związane z powierzchnią Ziemi, decydujących o krajobrazie danego obszaru np. rzeki, jeziora, lasy, łąki, zabudowa.
POLE
Obszar rolniczy, na którym uprawiane są rośliny; powierzchnia uprawna gruntów rolnych
PÓŁWYSEP
Część lądu wysunięta w stronę morza lub jeziora, otoczona z trzech stron wodą.
PRADOLINA
Dolina, która powstała w okresie zlodowacenia podczas erozyjnej działalności wód lodowcowych lub dawna dolina rzeki.
PROPORCJE
Określony stosunek wielkości poszczególnych elementów do całości dzieła oraz relacje pomiędzy nimi zachodzące. Właściwe proporcje tworzą wrażenie ładu i harmonii. Szczególny przypadek to ZŁOTY PODZIAŁ, czyli taki podział odcinka […]
PRZESTRZEŃ
PRZESTRZEŃ jako pojęcie wieloznaczne, dotyczy różnych dziedzin i najczęściej rozumiane jest jako wszystko to, co nas otacza. W przestrzeni wokół nas znajdziemy elementy kształtowane przez naturę oraz kształtowane przez człowieka. Każdy […]
ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY
Równowaga to stan, w którym wskazówka wagi nie wychyla się w żadną stronę. Oznacza to, że powinniśmy tak gospodarować zasobami Ziemi, aby zaspokajając swoje potrzeby równocześnie pozostawić ją następnym pokoleniom w stanie pozwalającym na jej […]
RZEKA
Naturalny ciek wodny wypływający ze źródła, jeziora lub powstały z połączenia potoków, który jest zasilany wodami podziemnymi i opadami atmosferycznymi. Woda płynie w korycie pod działaniem siły grawitacji.
RZEŹBA TERENU
Ukształtowanie terenu – kształt powierzchni ziemi, który został „wyrzeźbiony” przez wiatr, wodę, trzęsienia ziemi lub ewentualnie działalność człowieka ; Formami rzeźby terenu są m.in. góry, wyżyny, niziny, oraz doliny
ŚCIEŻKA PRZYRODNICZA
Specjalnie przygotowana trasa dla pieszych, przebiegająca przez obszary, które wyróżniają się szczególnymi wartościami przyrodniczymi. To jedna z podstawowych, aktywnych form edukacji środowiskowej
SKALA
Stosunek liczbowy, które informuje nas o ile zmniejszone zostały wymiary na rysunku, projekcie czy mapie, w stosunku do rzeczywistych wymiarów przedstawianego obiektu lub terenu
ŚWIATŁO
Rodzaj promieniowania, jakiego źródłem może być wszystko, co świeci na przykład słońce lub lampa. Światło otula rzeczy i nie pozwala im zgubić się w mroku.
WNĘTRZE
Wydzielona przestrzeń, ograniczona przegrodami, służąca określonym potrzebom. WNĘTRZE ARCHITEKTONICZNE to przestrzeń znajdująca się wewnątrz budynku, np. pomieszczenie wydzielone za pomocą przegród, np. ścian, sufitu oraz wyposażona w sprzęty ruchome (meble, obrazy, […]
WYDMA
Piaszczyste wzniesienie usypane przez wiatr. Wydmy najczęściej powstają w rejonie wybrzeży morskich oraz na pustyniach
WYMIAR
Służy do określenia wielkości danego obiektu lub przedmiotu. Aby określić wymiary danej rzeczy posługujemy się trzema pojęciami: wysokością, długością i szerokością. Wymiary podajemy w milimetrach [mm], centymetrach [cm] […]
ZATOKA
Część morza lub jeziora z trzech stron otoczona lądem
ŻEREMIE
Mieszkanie bobra, zbudowane z gałęzi, liści i mułu. Można je zobaczyć na terenie podmokłym (np. w Górkach Wschodnich i Zachodnich w Gdańsku). Wejście do żeremi znajduje się pod wodą. Woda otacza cały domek bobrów, a jej […]
ZIELEŃ
Pojedyncze okazy lub zbiorowiska roślin, do których należą: kwiaty, drzewa, trawa, a także roślinność morska, np. glony.